%0 Journal Article %T تاریخچۀ تکامل مدل های شکار-شکارچی %J فرهنگ و اندیشه ریاضی %I انجمن ریاضی ایران %Z 1022-6443 %A ظهوری زنگنه, حمیدرضا %A فتاح پور, هانیه %D 2018 %\ 05/22/2018 %V 37 %N 1 %P 35-57 %! تاریخچۀ تکامل مدل های شکار-شکارچی %K معادلات دیفرانسیل عادی %K معادلات دیفرانسیل تأخیری %K تابع پاسخ %K پایداری %K انشعاب هوپف %R %X دستگاه های بوم شناختی که تحت تأثیر تغییرات محیطی یا دخالت انسان هستند، در طی سالیان مورد علاقۀ بسیاری از پژوهشگران قرار گرفته اند، چراکه توصیفی طبیعی از بسیاری فرآیندها ارائه می دهند و در زمینه های علمی و فناوری گوناگون کاربرد دارند. با توجه به اینکه معادلات دیفرانسیل در مدل سازی پدیده ها و بررسی آنها همواره مورد استفاده بوده اند و رفتار آتی دستگاه های دینامیکی تحت تأثیر رفتار گذشته و حال آنها است، در سال های اخیر گرایش زیادی به استفاده از معادلات دیفرانسیل تأخیری برای مدل سازی مسائل دنیای واقعی به وجود آمده است. هدف این مقاله، بررسی سیر تکاملی مدل های شکار-شکارچی است. در هر مرحله، بعد از معرفی دستگاه های شکار-شکارچی تحت تأثیر عوامل مختلف از جمله تابع های پاسخ مختلف، تابع های برداشت و منطقۀ حفاظت شده، نقاط قوت و ضعف این مدل ها را بیان می کنیم و به شیوۀ برطرف کردن این نقاط ضعف در سیر تکامل شان می پردازد. سرانجام، با معرفی مدل های تأخیری، اثر پارامتر تأخیر را بر رفتار برخی از معادلات دیفرانسیل مطالعه خواهیم کرد. %U http://mct.iranjournals.ir/article_251_6f04856a1f51da635c97af72d5a017f7.pdf