راهنمونهای زیر براساس اصول و معیارهای کمیته بینالملی اخلاق نشر (COPE) است که باعث ارتقا استحکام و یکپارچگی تحقیقات و انتشارات علمی میشود. COPE راهنما و منابعی برای تمامی افراد دستاندرکار انتشارات علمی مهیا کرده است.
برای نویسندگان
شایسته است نویسندگان وظایف اخلاقی زیر را در ارسال مقاله رعایت کنند:
- مقاله اثر اصیل نویسندگان باشد و قبلا منتشر نشده باشد و تحت ارزیابی در هیچ جای دیگری نباشد.
- تمامی منابع و مراجع دادهها، ایدهها، عکسها، جدولها، شکلها، و هر نوع مواد دیگر که متعلق به نویسنده و یا در دسترس عموم نیست باید اعلام و به طرز مناسب ارجاع داده شود.
- لازم است از صاحب امتیاز اثر برای تکرار، تکثیر، و اقتباس هر چیزی که از آن نویسنده و یا در دسترس عموم نیست مجوز گرفته شود.
- هرگونه تعارض منافع را، چه مالی و چه از نوع روابط شخصی و حرفهای، که شائبه تأثیر بر مقاله داشته باشد اظهار کنید.
- تحقیق انجام شده باید مطابق با قوانین، دستورالعملها، و ضوابط مرتبط با تحقیقات روی انسان، حیوان، و محیط زیست انجام شده باشد.
- مطالب مقاله باید اصیل و عاری از هرگونه دستکاری، جعل، دستبرد فکری دادهها و اطلاعات باشد.
- مقاله به شکلی واضح، موجز، و دقیق، مطابق با الگو و شیوه نگارش مطلوب مجله، نوشته شده باشد.
- تمامی نویسندگان دارای معیارهای نویسندگی تعریفشده مجله باشند و جملگی صورت نهایی دستنوشته را تأیید کنند.
- با داور و دبیران تخصصی مجله همکاری لازم در تمامی مراحل انتشار مقاله صورت گیرد ازجمله ارائه توضیحات لازم، پاسخ به اظهارنظرها و پیشنهادها در زمان مقرر و انجام هرگونه تصحیحات و بازنگریهای لازم.
- گزارش هرگونه خطا و نادرستی در مقاله منتشرشده و همکاری با مسئولان مجله برای تصحیح یا سلب اعتبار مقاله.
برای داوران
شایسته است داوران وظایف اخلاقی زیر را در ارزیابی مقاله رعایت کنند:
- در صورتی ارزیابی مقاله را بپذیرید که در آن تخصص کافی داشته باشید و بتوانید در زمان مقرر کار را به پایان برسانید.
- هرگونه تعارض منافع، اعم از مالی و روابط شخصی یا حرفهای، را که بر قضاوت شما تأثیرگذار است اظهار کنید.
- محتوای مقاله را جزو اطلاعات محرمانه تلقی کنید و بدون اجازه سردبیر محتوای آن را با کسی در میان نگذارید.
- گزارش سازنده و صادقنهای برای نویسنده تهیه کنید و برای پیشنهاد و نظرات خود مراجع مناسب ذکر کنید.
- معیارها و راهنماییهای مجله در مورد شیوه گزارش ارزیابی را رعایت کنید.
- هرگونه سوء رفتار و مسائل اخلاقی مطرح درباره مقاله، مثل دستبرد فکری، انتشار دوگانه، و دستکاری یا جعل دادهها را به اطلاع سردبیر برسانید.
- به تصمیم نهایی هیئت تحریریه در مورد مقاله احترام بگذارید و برای تغییر یا تأثیرگذاری روی آن تلاش نکنید.
برای هیئت تحریریه
شایسته است اعضای هیئت تحریریه وظایف اخلاقی زیر را در برخورد با مقاله ارسالی رعایت کنند:
- لازم است راهنمون و مشی اخلاقی مجله درخصوص نویسندگی، ارزیابی، تعارض منافع، اشتراکگذاری دادهها، تصحیحات و سلب اعتبار، و مسائلی از این دست کاملا صریح و روشن باشد.
- لازم است تمام افراد مرتبط با مجله از این ضوابط و خطمشیها آگاهی داشته باشند.
- شایسته است تمام افراد مرتبط با مجله این ضوابط را همیشه و بدون سوگیری در تمامی مراحل نشر رعایت کنند.
- شایسته است مجله روند شفاف و کارآمدی در انجام امور مجله داشته باشد تا کیفیت، اصالت، و زمانبندی انتشار مقالات حفظ شود.
- شایسته است تصمیمات هیئت تحریریه بر مبنای محتوا و اهمیت مقاله باشد و نه عوامل خارجی مثل روابط شخصی و حرفهای، عقاید سیاسی و مذهبی، و تجاری.
- شایسته است ارزیابی تخصصی بر مبنای اصول اخلاقی و دقیق صورت بگیرد و داورانی انتخاب شوند که صاحب صلاحیتاند و میتوانند گزارشی سازنده و درست تهیه کنند.
- شایسته است هرگونه تعارض منافع در بین ذینفعان مجله کشف و کنترل شود.
- شایسته است هرگونه سوءرفتار و مسائل اخلاقی سریعا بررسی و مطابق با راهنمونهای اقدام مناسب در پیش گرفته شود.
- شایسته است هرگونه اشتباه یا بیدقتی در مطالب منتشرشده در اولین فرصت تصحیح و یا سلب اعتبار شود.
- شایسته است مجله به هر سؤال، شکایت، یا اعتراضی در مورد امور مجله پاسخگو باشد.
حلوفصل مسائل اخلاقی
راهنمونهای زیر در حلوفصل مسائل احتمالی، قبل یا بعد از انتشار مقاله، مانند اختلافات، اعتراض و شکایات بین ذینفعان مجله - نویسندگان، داوران، هیئت تحریریه، و ناشر- مفید است:
- اولین قدم، تماس با سردبیر یا هیئت تحریریه مجله و توضیح اصل مسئله و جزئیات آن به زبانی روشن و احترامآمیز است.
- سردبیر یا هیئت تحریریه موظف است وصول مشکل را اعلام کند و در مدت زمان معقولی، مثلا دو هفته، اعلام نظر کند.
- سردبیر یا هیئت تحریریه موظفاند مسئله را به دقت و با رعایت انصاف مطابق خطمشی و راهنمونهای مجله و COPE بررسی و در صورت لزوم از افراد دیگر دخیل در موضوع تحقیق کنند و اقدام مناسب (مانند انتشار اصلاحیه، سلب اعتبار، تحریم، یا ارجاع به مقامات مربوط) صورت دهند.
- لازم است سردبیر یا هیئت تحریریه نتیجه بررسی را با صراحت به اطلاع طرفین موضوع برساند و در صورت لزوم توضیحات بیشتر ارائه کند.